Het coronavirus: de verlengde NOW en de ontslagboete, hoe zit het?

We weten al even dat de NOW-regeling wordt verlengd. De ontslagboete die onderdeel is van het eerste deel van de steunmaatregel vervalt, zo werd oorspronkelijk bekend gemaakt. Volgens minister Koolmees is dit noodzakelijk omdat veel bedrijven anders failliet gaan waardoor nog meer werknemers op straat belanden. Er werd veel kritiek op het verdwijnen van de ontslagboete geuit. Vorige week werd bekendgemaakt dat de verlengde NOW toch een ontslagboete bevat.

NOW 1.0

Deel 1 van de NOW-regeling bevat een verplichting voor de werkgever om geen ontslag aan te vragen en daaraan is een ontslagboete gekoppeld. Deze boete houdt in dat de subsidie wordt verminderd wanneer een werkgever toch overgaat tot bedrijfseconomisch ontslag. Er vindt een korting plaats op basis van 150% van de loonsom van de werknemer(s) waarvoor bedrijfseconomisch ontslag wordt aangevraagd. De korting wordt toegepast ongeacht of de ontslagaanvraag wordt goedgekeurd. Omdat geen rekening wordt gehouden met het omzetverlies, kun je een onevenredig deel van de subsidie verliezen. Bijvoorbeeld: bij een omzetverlies van 50% ontvang je 45% subsidie, maar wordt 90% van de loonsom (voor de ontslagen werknemer(s)) vermeerderd met 50% in mindering gebracht op het totale subsidiebedrag.

Vanwege de doorlooptijd van de ontslagprocedure is het resultaat in de meeste gevallen dat de werkgever tijdens de periode waarover subsidie kan worden verkregen wel het loon van de werknemer die hij wil ontslaan volledig doorbetaalt, terwijl de subsidie (mogelijk onevenredig) lager uitvalt.

Het ontslaan van werknemers is daarmee onaantrekkelijk en dit zou eraan moeten bijdragen dat zoveel mogelijk werknemers hun baan behouden.

Het schrappen van de boete

Toen duidelijk werd dat de economische moeilijkheden langer aanhouden, is besloten de NOW te verlengen onder andere voorwaarden. Het zou noodzakelijk zijn om de ontslagboete te schrappen. Veel bedrijven staan op omvallen en bij het handhaven van de ontslagboete gaan bedrijven failliet waardoor per saldo meer werknemers hun baan verliezen, aldus minister Koolmees. De verplichting om geen ontslag aan te vragen blijft gehandhaafd, maar de korting op de subsidie wordt gebaseerd op 100% van de loonsom van de werknemer(s) waarvoor ontslag is aangevraagd, in plaats van 150%.

Het schrappen van de boete stuitte op enorm veel kritiek en een aantal dagen later volgde het bericht dat in de NOW 2.0 toch een ontslagboete is opgenomen.

NOW 2.0 - boete om misbruik tegen te gaan

In de kamerbrief van 29 mei 2020 is uiteengezet dat een extra bepaling aan de NOW 2.0 wordt toegevoegd om misbruik bij bedrijfseconomisch ontslag tegen te gaan. Betekent dit nu dat de schrapping van de ontslagboete weer is teruggedraaid?

Nee, dat is niet het geval. Als je toch ontslag aanvraagt, wordt de korting op de subsidie gebaseerd op 100% van de loonsom van de betreffende werknemer(s). De boete die daarnaast is toegevoegd om misbruik tegen te gaan, is uitsluitend aan de orde bij een collectief ontslag.

Van collectief ontslag is sprake als een werkgever voor 20 of meer werknemers ontslag om bedrijfseconomische redenen aanvraagt. Bij een collectief ontslag moet een werkgever op grond van de Wet Melding Collectief Ontslag (WMCO) een melding doen. Als een werkgever in de periode waarover hij subsidie ontvangt een WMCO-melding doet én voor 20 of meer werknemers ontslag aanvraagt, wordt het totale subsidiebedrag verminderd met 5%.

Deze vermindering van 5% kan een werkgever voorkomen door met de vakbond of andere vertegenwoordiging van werknemers overeenstemming te bereiken over de noodzaak van het aantal arbeidsplaatsen dat komt te vervallen. Ook kan de vermindering van 5% worden voorkomen indien de hiervoor bedoelde overeenstemming niet wordt bereikt, maar er door de werkgever samen met de vakbond of andere vertegenwoordiging van werknemers gezamenlijk mediation wordt aangevraagd bij de Stichting van de Arbeid. Daarnaast dient de werkgever in elk geval vier weken te wachten met het indienen van de ontslagaanvragen. Deze periode kan gebruikt worden om het akkoord te bereiken.

Deze voorwaarden gelden voor WMCO-meldingen die zijn gedaan vanaf 29 mei 2020.

Is bedrijfseconomisch ontslag hierdoor makkelijker?

Onder de NOW 2.0 geldt nog altijd de verplichting om geen ontslag om bedrijfseconomische redenen aan te vragen, maar in beginsel hoef je minder subsidie in te leveren als je dat toch doet. Je ontvangt dus geen subsidie voor de werknemer(s) waarvoor ontslag wordt aangevraagd en omdat geen rekening wordt gehouden met het omzetverlies, kun je bovendien nog steeds een onevenredig deel van de subsidie verliezen.

De korting van 5% op het totale subsidiebedrag ter voorkoming van misbruik speelt alleen een rol vanaf 20 ontslagen en kan voorkomen worden.

Dit geeft dus meer ruimte. Maar houd er rekening mee dat een bedrijfseconomisch ontslag nog altijd aan regels gebonden is en je de werknemer bij opzegging van de arbeidsovereenkomst een transitievergoeding verschuldigd bent. Lees hier meer over de regels bij bedrijfseconomisch ontslag.

Wil je meer weten over de NOW of over bedrijfseconomisch ontslag? Neem gerust contact met ons op.